अवसरको सुनखानी

डी. विनोद
पढ्ने र गर्नेहरुका लागि जापान गतिलो गन्तव्य बन्दै गइरहेको छ । प्राविधिक शिक्षासँगै रोजगारीको अवसरका लागि युवापुस्ता जापानतिर आकर्षित भएका छन् । मध्यमवर्गीय परिवारका युवाजनशक्ति प्राविधिक शिक्षा सहित रोजगारीको पनि अवसर पाइने भएकाले जापान छिर्नका लागि प्रयत्नरत छन् । त्यसका लागि युवाले जापानिज भाषाको अध्ययन गरि आफ्नो उच्च शिक्षासँगै रोजगारीको पहल गरिरहेका छन् ।

काठमाडौंका अनिल क्षत्री भन्छन्–‘जापानमा प्राविधिक शिक्षाको राम्रो ज्ञान दिइन्छ । इन्जिनियरिङ् सम्बन्धि शिक्षासँगै रोजगारीको पनि सम्भावना रहेका कारण जापान जाने तयारीमा छु ।’ क्षेत्री अहिले जापानिज भाषा सिकीरहेका छन् । जापान जानका लागि नेपाली उच्च शिक्षामा ल्याएको नम्बरभन्दापनि जापानिज भाषाको दख्खल नै प्रभावकारी हुने गरेको छ । जसले राम्रोसँग जापानीज भाषा सिकेर परिक्षामा राम्रो गर्दछन् उनीहरुको जापान छिर्ने सपना लगभग पुरा हुन्छ ।

संघर्ष, मिहेनत र लगनशिलतालाई भाषा सिकाउनेक्रममै महत्वका साथ जानकारी गराइन्छ । जापानीज ‘कल्चर’बारे राम्रो जानकारी राख्नेहरुको सम्मान हुने गरेको छ । रहनसहनसँगै जापानीज कल्चरलाईपनि बुझ्नु नेपाली विद्यार्थीको लागि आवश्यकीय हुने गरेको छ । ‘भाषा र कल्चरसम्बन्धि जानकारी राम्रोसँग लिएर जापान छिरे रोजगारीका लागि पनि समस्या हुँदैन ।’ वागबजारमा रहेको आकाशी जापानीज भाषा स्कूलका ओमहरि प्रजापति भन्छन्,‘मिहेनत, संस्कृतिको सम्मान गर्ने र सामान्य बोलीचालीका लागि जापानीज भाषामा दख्खल राख्नेका लागि त्यहाँ कामको पनि समस्या हुँदैन ।’

युवाहरु व्यस्त जापानी जीवनशैलीमा आफूलाई ढाल्नपनि लागि परेका छन् । स्टुडेन्ट, बिजनेस र वकिर्ङ भिसामा धेरैको संख्यामा नेपाली युवा जापान लाई गन्तव्य बनाउने लर्को लामै छ । ‘जापानमा बसेका नेपाली युवाको व्यावसाय, उच्च शैलीको काम र मिहेन तगर्ने शैलीबाट प्रभावित भएर जापान जाने तयारीमा लागेको छु ।’ विराटनगरका विशाल शर्मा भन्छन्,‘त्यसका लागि राम्रो जापानीज भाषा स्कूलको खोजीमा छु ।’ अधिकांश युवा टोकियो लगायतका मुख्य सहरमा व्यापार व्यवसायमै आफूलाई स्थापित गराउने धुनमा लागेका दृष्टान्तहरुले पनि जापानप्रतिको मोह युवापुस्तामा पलाएको छ । ‘जापान लक्ष्य बनाएर आउने युवा सफल भएको’ जापानमा कार्यरत युवा प्रविण अधिकारीले बताए ।

स्टुडेन्ड भिसामा जापान पुग्नेहरुलाई केही समय कठिन परिश्रम गर्नुपर्ने हुन्छ । तर, अध्ययन सकेपछि रोजगारी, व्यापार व्यावसायको मनग्गे अवसर रहेका कारण नेपाली युवाहरु सफल बन्दै गइरहेका छन् । खेलाडी, कलाकार, पत्रकारदेखि विभिन्न पेसाकर्मी युवासँगै सर्वसाधारणहरु अहिलेपनि जापानका विभिन्न सहरमा आफ्नै पेसा व्यावसायमा व्यस्त छन् । युवापुस्ताहरुका लागि जापानमा कम अवसर छैन भन्ने उदाहरण नेपालका चचिर्त फुटबलर वसन्त गौचन, वसन्त थापा, संगीत शाक्यले जापानमा श्रम गर्नु पनि हो । सेलिब्रिटीदेखि सर्वसाधारणसम्मको आकर्षणको केन्द्र बनेको जापान नेपाली युवादम्पत्तीकै लागिपनि फाइदामुलक भएको छ । ‘धेरै युवापुस्ता जोडी सहित कार्यरत छन् । रेष्टुरेन्ट, क्याफे, गाडी कम्पनीमा काम मनग्गे पाइने गरेको छ ।’ जापानका कार्यरत जीवन कार्की भन्छन्,‘भाषा सिकेपछि सामान्य कामका लागि समस्या हुँदैन । अध्ययन पुरा गरेपछि राम्रै आम्दानीका लागि पनि समस्या हुँदैन ।’ जापानीजहरु नेपाली संस्कृति र कलाप्रति आकर्षित भएकै कारणपनि नेपालीहरुले जापानमा आफूलाई सुरक्षितमात्र ठानेका छैनन् भाग्यमानीपनि ठान्ने गरेका छन् । त्यसैलेपनि जापान जाने युवाहरुको संख्या बढेको बताइन्छ । त्यसो त नेपाली राजदुताबासको सक्रियतामा जापानको औधोगिक शहर नागोयामा नेपाली गाउँको प्रस्ताव भइसकेको छ । नेपालीको संख्या बढ्दै गइरहेको उक्त सहरमा जापानमा कार्यरत नेपालीहरु, अध्ययनमा रहेका विद्यार्थीहरुका लागि सहयोगका लागि पनि यस्तो प्रस्ताव गरिएको थियो । ‘त्यहाँको कल्चर र सहयोगी भावनाले हाम्रो आशालाई अझ जगाएका कारण जापान जाने लक्ष्य बनाएका हौं ।’ जापानका लागि भाषाको तयारीकक्षा गरिरहेका भक्तपुरका हरिप्रसाद श्रेष्ठले भने,‘पढ्ने र श्रम गर्ने नै लक्ष्य हो ।’

जापानमा हालसम्म कम्तिमा १० हजार युवा शिक्षा र रोजगारीमा अभ्यस्त रहेको बताइन्छ । जापानमा रहेका नेपालीको आधिकारिक तथ्याङ्क जारी नभएपनि कम्तिमा १५ हजार नेपालीले जापानमा आफ्नो अध्ययनसहित श्रम खर्च गरिरहेको अनुमान गरिएको छ । भाषा राम्रोसँग सिकेर श्रम गर्न तत्पर रहे जापान जान इच्छुकका लागि कुनै समस्या नहुने आकाशी जापानिज स्कूलकी प्रिन्सिपल योशी इमीले बताइन् । उनी भन्छिन्–‘भाषाको राम्रो ज्ञान र ‘कन्भरर्सेसन’ मा राम्रो भए जापानमा बसेर पार्ट टाइम काम गर्दै पढ्न सकिन्छ भने पढाईपछि पनि रोजगारीका लागि समस्या हुँदैन ।’

मिहेनतीलाई जापानले माया गर्छ

ताकुनोसुके नोजाकी

(टोक्यो म्यानेजर)
युनिटास जापानीज स्कूल

जापानमा विभिन्न विषय अध्ययन गराउने युनिटास (नेपालीमा सहकार्य) स्कूलले तेइक्यो विश्वविद्यालयको शैक्षिक कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्दै आएको छ । नेपाल लगायतका एसीयाका विभिन्न मुलुकका विद्यार्थीहरुलाई प्राविधिक तथा विज्ञासम्बन्धि अध्ययन गराउँदै आएको स्कूलका टोकियो म्यानेजर ताकुनोसुके नोजाकी गएको साता नेपाल आएका थिए । नेपाली विद्यार्थी छनौटका लागि नेपाल आएका नोजाकीसँग शुक्रबारले कुरा गरेको थियो । 

–खासगरी एसियाका निक्कै देशका विद्यार्थीहरुले जापानलाई आफ्नो अध्ययनको गन्तव्य बनाउने गरेका छन् । अध्ययनसकेपछि त्यहिँ काम गर्ने र त्यहाँ सिकेको कुराहरु आफ्ना मुलुकमा व्यावसायीक रुपमा सञ्चालन गरेको पनि हामीले पाएका छौं । तर, जापानमा रोजगारीका लागि कुनै समस्या छैन । लगनशील भएर काम गर्ने, अध्ययनलाई प्रभावकारी रुपमा पुरा गर्ने विद्यार्थीका लागि कुनै समस्या छैन । तर, भाषाबारे कमजोर विद्यार्थीका लागि केही समय समस्या हुने गर्दछ । केही महिनामा उ जापानीज भाषामा संवाद गर्नसक्ने भएपछि कुनै समस्या हुँदैन ।
मुलुक छाडेर जाने नेपाली युवाका लागि प्राविधिक शिक्षा र जापानीज भाषाबारेको ज्ञान प्रमुख हुने गरेको छ । हामीले हाम्रो स्कूलमा पढ्न आउनेका लागि पार्ट टाइम जवको व्यवस्थ ागर्नलाई भरपूर सहयोग गर्छौं । हाम्रो सहयोगबाहेक काममा टिक्ने, गर्नेनगर्नेचाँही काम गर्नेको क्षमतामा भरपर्ने कुरा हो । नेपाली विद्यार्थीहरु जापान छिरेपछि उनीहरुले पहिलो रेष्टुरेन्ट लगायतका क्षेत्रमा बढि काम पाउँछन् । किनभने उनीहरु जापानिज भाषामा त्यति धेरै दख्खल हुँदैनन् र कम संवाद गर्नुपर्ने ठाउँमा काम गर्न बाध्य हुन्छन् । तर, एक वर्षपछि उनीहरुलाई जुनसुकै ठाउँमा कामका लागि समस्या हुँदैन ।
हामी नेपाली लगायतका अन्य मुलुकका विद्यार्थीहरुलाई विशेषगरी चिकित्सा विज्ञानको अध्यापन गराउँछौं । तर, नेपालीहरुले त्यसमा भन्दापनि बढि ट्राभल्स एण्ड टुरिजम र होटल म्यानेजमेन्टमा आफुलाई अव्वल देखाउने गरेका कारण नेपालीको संख्या त्यस विषयमा बढि हुने गरेको छ । जसका कारण उनीहरुले जापानका विभिन्न ठाउँमा रहेका राम्रा होटलहरुमा काम गरिरहेका छन् भने मुलुक फर्किएर पनि टुरिजम सम्बन्धि व्यवावसाय गरिरहेका छन् ।
विजनेश स्टडी गरेर काम गर्ने, टेक्निकल विषय अध्ययन गरेर चलेका मोटरकम्पनीमा काम गर्ने नेपाली विद्यार्थीहरुपनि हामीले उत्पादन गर्ने क्रम बढिरहेको छ । हामीले यसवर्ष पासआउट गरेका नेपाली विद्यार्थीहरु धेरैजना होटल म्यानेजमेन्टमा रहेका छन् । उनीहरुले जापान र अन्य मुलुकमा पनि सोही क्षेत्रमा रोजगारी पाउने निश्चित छ ।
नेपालमा सोचेजस्तो जानासाथ रोजगारीका पूर्ण ग्यारेन्टि हुँदैन । रोजगारीको ग्यारेण्टिका लागि कामदारले विश्वास जित्न सक्नुपर्छ । जापानमा रहेका विभिन्न क्षेत्रमा पहिलो केही घन्टामात्र रोजगारी पाइन्छ । सोही ठाउँमा विश्वास जित्दै गएमात्र निरन्तर रोजगारी पाउने अवसर हुनसक्छ । केही घन्टाबाट सुरु गरेर कामदार वा विद्यार्थीको मिहेनत हेरेर उसका लागि समय बढाउँदै लग्ने गरिन्छ । जापानीज भाषा जति जान्यो उसका लागि त्यति नै अवसर हुन्छ । अभिभावदन र संस्कार भएको व्यक्तिले चाँडो विश्वास जित्न सक्छ । नेपाली र जापानीज कल्चर हावापानी फरक हुने भएकाले पनि छ महिना सोचेजस्तो सहज हुँदैन ।