डी. विनोद
खोटाङका पदमबहादुर कट्वालको अहिले कुम चल्दैन । वैदेशिक रोजगारीका क्रममा मलेशियामा अवैधानिक रुपमा पुगेका उनले काम गरेको कम्पनीबाट क्षतिपूर्ति पनि पाएनन् । ३५ वर्षिय कट्वाल मलेशिया स्थित नेपाली दुतावासले ट्राभल डकुमेन्ट बनाइदिएपछि नेपाल फर्किए । ‘काम गर्ने क्रममा दुर्घटनामा परेर मेरो देव्रे कुममा चोट पुग्यो ।’ उनले भनेकाछन्,‘एक महिना मलेशियाको अस्पतालमा बसेपछि म नेपाल फर्किएको हुँ ।’ दुर्घटनामा परेर घाइते भएपछि न उनी हिँड्न सक्थे न त कुनै साधारण काम नै ।
प्रवासी नेपाली समन्वय समितिको पहलमा दुतावासले ट्राभल डकुमेन्ट बनाइदिएपछि उनी नेपाल फर्किएका हुन् । मलेशिया स्थित लिस्पाल कम्पनीमा कार्यरत उनी अवैधानिक कामदारको सुचीमा भएका कारण क्षतिपूर्ति पाउनबाटपनि बञ्चित भए । अवैधानिक रुपमा वैदेशिक रोजगारीमा जानुको जोखिम व्यहोरिरहेका कट्वालमात्र एक्ला पीडित होइनन् । यस्ता कयन पीडितहरु छन् जो सरकारी, गैरसरकारी संस्था र मानिसको सम्पर्कमा अहिलेपनि आउन सकेका छैनन् । त्यस्तै झापाको तोपगाछी–१ का हरिकुमार घिमिरेको पनि मलेशियामा दुर्घटना भएको थियो । दुर्घटनाबाट घाइते भएका उनलाई वैदेशिक रोजगार प्रबद्र्धन बोर्डले नेपाल झिकाएर उपचार गराइरहेको छ ।
धादिङका २२ वर्षिय कमल श्रेष्ठ २०६६ साल भदौ १ गते मलेशिया उडेका थिए । परिवारको आर्थिक सपना बोकेर काठमाडौंको व्लु ओसन ओभरसिजबाट मलेशियामा पुगेका उनका परिवारलाई सन्तोष श्रेष्ठ, कमल श्रेष्ठले छ महिनासम्म उनको बारेमा खबर दिने गरेका थिए । तर, धेरै समयसम्मपनि उनको परिवारसँग सम्पर्क हुन सकेको थिएन । उनका परिवार यता चिन्तामा रहेका बेला झण्डै दुई वर्षपछि उनले घरपरिवारलाई सम्पर्क गरेका थिए ।
उनले २०६८ भदौ २५ गते परिवारलाई सम्पर्क गरी घर र्फकने बताएका थिए । तर, उनी भनेको समयमा घर फर्कन सकेनन् । त्यसबीचमा पनि उनी सम्पर्कविहीन हुन पुगे । झण्डै एक वर्षपछि गत भदौ २५ गते उनले आफ्ना काकाका छोरालाई फोन गरी आफु जेलमा परेको खबर सुनाए । त्यसपछि परिवारमा चिन्ता बढ्यो । ‘परिवारले टिकटका लागि पैसा हालिदिए घर फर्कने छु, मैले कम्पनी छाडेका अर्को कम्पनी गएकाले प्रहरीले पक्राउ गरी जेलमा राख्यो ।’ उनले काका छोरालाई भने,‘टिकटको व्यवस्था गर्ने बतावारण मिलाइ देउ ।’ उनी अहिले जेलबाट छुटेका छन् तर कानुनी प्रकृयाको काम भने सकिएको छैन, मलेशियामा नै छन् । यसरी समस्यामा पर्ने धेरे मानिसहरु मलेशियामा छन् । जो आफुलाई नेपाल फर्काउनका लागि अपिल गरिरहेका छन् । ‘हामीसँग वहाँका परिवारका सदस्यहरु पनि आउने गर्नुभएको छ । हामीले पीडितहरुको बारेमा सोधी खोजी र उद्दारका लागि कागजी सहयोगमा हात हालिरहेका छौं ।’ प्रवासी नेपाली समन्वय समितिकी अस्मिता सापकोटाले भनिन्,‘हाम्रा जिल्ला र कतारमा रहेको सम्पर्क कार्यालय र काठमाडौंमा पनि यस्ता गुनासा आइरहेका छन् ।’
धन कमाएर परिवारको सपना पुरा गर्ने लक्ष्य लिएर झण्डै एक हजार सात सय युवाजनशक्ति मुलुकबाट प्रत्येक दिन बाहिरिने गरेका छन् । सवैका सपना सोचेजसरी पुरा हुने गरेका छैनन् । कही धन कमाएर नेपाल फर्किने गरेका छन्, केही समस्याको चाङमा रुमल्लिने गरेका छन् भने केही उतै पालयन हुने गरेका छन् ।
गतिलो गन्तव्यका रुपमा रहेको मलेशियामा जसरी नेपाली युवा श्रमशक्तिको जाने क्रम बढेको छ, त्यसरी नै पलायन हुने क्रमपनि बढ्न थालेको छ ।
मलेशियामा कार्यरत नेपाली समाजको अध्ययनअनुसार पाँच हजार नेपाली कामदारले विदेशी महिलाहरुसँग विवाह गरी मलेशियामा घरजम गरेका छन् । मलेशियन, फिलिपिनो, इण्डोनेशियन लगायतका देशका महिलाहरुसँग नेपालीहरुले विवाह गरेको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ । कम्तिमा दुई हजार नेपाली युवा नेपालमा घरजम भएको तथ्याङ्क मलेशियास्थित नेपाली समाजले निकालेको छ ।
प्रवासी कामदारहरुले मलेशियामा विवाह गरेर बसेको तथ्यलाई मलेशियन सरकारले पनि पुष्टि गरेको थियो । मलेशियाको सवाह राज्यमा मात्र ३६ हजार आप्रवासीका बच्चाहरु रहेको थ्याङ्क सार्वजनिक गरेको थियो । विवाह लगायतका विभिन्न कारणहरु उल्लेख गर्दै मलेशियाबाट प्रकाशित स्थानिय अखबार ‘मलेशिया खबर’ले एघार हज्जार नेपालीहरु त्यहाँ हराइरहेको तथ्याङ्क छ महिनाअघि सार्वजनिक गरेको थियो । अहिले उक्त संख्या बढेको अनुमान गरिएको छ ।
वैदेशिक रोजगारीबारे अध्ययनसहित काम गरिरहेको प्रवासी नेपाली समन्वयन समितिले यस्तो तथ्याङ्क देखाएको हो । विदेशी महिलासँग विवाह गरेर उतै बस्ने नेपालीहरु आफन्तसँग सम्पर्क समेत गर्दैनन् । उनीहरु लमो समय बस्नका लागि पनि यसरी विवाह नै गर्न आतुर हुने गरेको अनुमान गरिएको छ । ‘धेरै नेपालीहरु यसरी पलायन भएका रिपोर्टहरु आइरहेका छन् । केही मानिसहरु पलायन भएर पनि बषौपछि सम्पर्कमा आएका केही उदाहरणपनि छन् ।’ प्रवासी नेपाली समन्वय समितिकी सापकोटा भन्छिन्,‘हामीकहाँ आएका रिपोर्ट र सुचनाहरुले यस्ता कुराको पुष्टि गरेको छ ।’
मलेशियाका लागि बढेको श्रम आकर्षणसँगै त्यहाँ समस्या बढीरहेको हो । ०६९÷७० को मंसिर मसान्त अर्थात् पाँच महिनाको तथ्याङ्कलेमात्र पनि मलेशियामा श्रमस्वीकृति लिएर जाने कामदारको संख्या उच्च पाइएको छ । वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार मलेशियामा मात्र पाँच महिनामा ६३ हजार दुई सय ३३ नेपाली युवाश्रमशक्ति पुगिसकेका छन् ।
'देश फर्कन पाउँ'
वैदेशिक रोजागारीमा आफन्तको भरमा परिजाँदा पीडा खेप्नेहरु कम छैनन् । गाउँमा एजेन्ट र विदेशमा आफन्तले जारी गरिदिएको भिसामा लाख खर्च गरेर जानेहरु तलव नपाएर पीडित हुनुपरेको छ । काम छाडेर अन्यत्र जान नपाइने र तलव नपाउने पीडा अहिलेपनि बढिरहेको छ । खाडीका प्राय देशमा पीडित नेपाली कामदारहरु न्याय खोज्दै दुतावास पुग्ने गरेका छन् ।
एकसाता अघिमात्र कतारको दोहास्थित दुतावासमा पाँच नेपाली कामदार मुलुक फर्काउन अपिल गर्दै पुगेका छन् । उनीहरुले नेपालमा रहेका आफन्त, अधिकारवादी संस्थासँग पनि सम्पर्क गरिरहेका छन् भने दुतावासमा पनि नेपाल फर्काउन चाँजो मिलाउन अपिल गरेका छन् ।
सप्तरीका क्षति कुर्मी एक साता अघि कतारको दोहास्थित नेपाली दुतावासको शरणमा पुगेका छन् । उनले आफु कार्यरत कम्पनीले छ महिनाको तलव नदिएपछि दुतावासको शरणमा पुगेका हुन् । उनी अहिले नेपाल फर्किने टिकटको पखाईमा छन् ।
‘सुरुको १५ महिना तलव दिएपनि त्यसपछिका दिनहरुमा हामीले काममात्र गर्नुप¥यो, तलव दिने काम भएन । हामीले यहाँ आउन गरेको लगानी पनि उठाउन पाएनौं ।’ उनले दुतावास अधिकारीलाई दिएको बयानमा उल्लेख छ,‘९० हजारका दरले हामीले रकम खर्च गरेर व्यक्तिगत भिसामा यहाँ आएका थिौं ।’ कुर्मीसँगै सप्तरीका अनिलप्रसाद कुर्मी, कमल थापा र रामदास सुनार पनि अहिले दुतावासको शरणमा छन् । त्यस्तै सुनसरीका इन्द्रदेव राययादव पनि दुतावासमा नेपाल फर्काउन अपिल गर्दै आइपुगेका छन् ।
‘हामी पाँचैजना यहाँको ‘इन्ट्रिगल कम्पनी’मा कार्यरत थियौं । तर, कम्पनीले हामीलाई भनेजसरी नियमित तलव दिएन । काममात्र गर्नुपर्ने तलव नपाउने भएपछि मुलुक फर्किनका लागि हामी दुतावासको शरणमा आएका हौं ।’ थापाले बयानमा भनेका छन्,‘यहाँ दुतावासमा पनि बस्न समस्या भइरहेको छ । चिसो छिडिमा हामी बसिरहेका छौं, चाँडो मुलुक फर्किन पाए हुने थियो ।’
सन् २०१० को सेप्टेम्बरमा उनीहरु इन्ट्रिगल कम्पनीमा काम गर्न पुगेका थिए । उनीहरुको उद्दारका लागि प्रवासी नेपाली समन्वय समितिले टिकट लागि पहल गरिरहेको छ । समितिका अनुसार उनीहरुको नेपाल फिर्तिको तयारी भइरहेको छ ।
काममा जानेलाई टिप्स
यदि तपाई वैदेशिक रोजगारीमा जानु हुँदैछ भने निम्म कुराहरुमा ध्यान दिनुहोस ।
– खर्च र आम्दानीको राम्रो जानकारी लिएरमात्र वैदेशिक रोजगारीमा जानुहोस ।
– वैदेशिक रोजगारीमा जानुअघि अभिमुखिकरण तालिम अनिवार्य रुपमा लिनुहोस ।
– जानी जानी गलत कागजात, व्यावसायीक वा भिजिट भिसामा वैदेशिक रोजगारीमा जानु खतरा हुन्छ । त्यसकारण यस्तो जोखिम उठाउन हुँदैन ।
– वैदेशिक रोजगारीमा जाँदा आवश्यक सवै कागजातको एक–एक प्रति आफु र परिवारको साथमा अनिवार्य हुनुपर्दछ । यसले समस्या पर्दा सहयोग पु¥याउँछ ।
– वैदेशिक रोजगारीमा जानु आफ्नोमात्र नभएर परिवारको पनि सल्लाह अनिवार्य हुन्छ । घरपरिवारसँग सल्लाह गरी मानसिक रुपमा रोजगारीमा जानका लागि तयार हुनुपर्दछ ।
– विदेशमा रहँदा नेपाली दुतावास, घरपरिवार, नेपाली संघसंस्थासँग नियमित सम्पर्कमा रहनुपर्दछ । यसो हुँदा समस्यामा परेका बेला उद्दारका लागि सहज हुन्छ ।
– आफ्नो करार अवधि सकिएपछि स्वदेश फर्किएर विमा र पुनःश्रमस्वीकृति गरेर फर्किनु पर्दछ । यसो हँुदा विमा रकम र क्षतिपूर्ति सहयोग पाउन समस्या हुँदैन ।
– विदेशमा कोठामा सुत्दा एसीको प्रयोगपनि सही किसिमले गर्नुपर्दछ । नजानेको कुरा सिकेर जानुपर्दछ । विदेशको वातावरणबारे पहिले नै ज्ञान राख्नुपर्दछ ।
– खासगरी खाडी मुलुक जाँदा पान पराग, पान मसला, चुरोट, सुर्ती प्रतिबन्ध छ । यसलाई लैजानु हुँदैन र प्रयोग गर्नु हुँदेन । मदिरा पनि प्रतिबन्धित छ ।
खोटाङका पदमबहादुर कट्वालको अहिले कुम चल्दैन । वैदेशिक रोजगारीका क्रममा मलेशियामा अवैधानिक रुपमा पुगेका उनले काम गरेको कम्पनीबाट क्षतिपूर्ति पनि पाएनन् । ३५ वर्षिय कट्वाल मलेशिया स्थित नेपाली दुतावासले ट्राभल डकुमेन्ट बनाइदिएपछि नेपाल फर्किए । ‘काम गर्ने क्रममा दुर्घटनामा परेर मेरो देव्रे कुममा चोट पुग्यो ।’ उनले भनेकाछन्,‘एक महिना मलेशियाको अस्पतालमा बसेपछि म नेपाल फर्किएको हुँ ।’ दुर्घटनामा परेर घाइते भएपछि न उनी हिँड्न सक्थे न त कुनै साधारण काम नै ।
प्रवासी नेपाली समन्वय समितिको पहलमा दुतावासले ट्राभल डकुमेन्ट बनाइदिएपछि उनी नेपाल फर्किएका हुन् । मलेशिया स्थित लिस्पाल कम्पनीमा कार्यरत उनी अवैधानिक कामदारको सुचीमा भएका कारण क्षतिपूर्ति पाउनबाटपनि बञ्चित भए । अवैधानिक रुपमा वैदेशिक रोजगारीमा जानुको जोखिम व्यहोरिरहेका कट्वालमात्र एक्ला पीडित होइनन् । यस्ता कयन पीडितहरु छन् जो सरकारी, गैरसरकारी संस्था र मानिसको सम्पर्कमा अहिलेपनि आउन सकेका छैनन् । त्यस्तै झापाको तोपगाछी–१ का हरिकुमार घिमिरेको पनि मलेशियामा दुर्घटना भएको थियो । दुर्घटनाबाट घाइते भएका उनलाई वैदेशिक रोजगार प्रबद्र्धन बोर्डले नेपाल झिकाएर उपचार गराइरहेको छ ।
धादिङका २२ वर्षिय कमल श्रेष्ठ २०६६ साल भदौ १ गते मलेशिया उडेका थिए । परिवारको आर्थिक सपना बोकेर काठमाडौंको व्लु ओसन ओभरसिजबाट मलेशियामा पुगेका उनका परिवारलाई सन्तोष श्रेष्ठ, कमल श्रेष्ठले छ महिनासम्म उनको बारेमा खबर दिने गरेका थिए । तर, धेरै समयसम्मपनि उनको परिवारसँग सम्पर्क हुन सकेको थिएन । उनका परिवार यता चिन्तामा रहेका बेला झण्डै दुई वर्षपछि उनले घरपरिवारलाई सम्पर्क गरेका थिए ।
उनले २०६८ भदौ २५ गते परिवारलाई सम्पर्क गरी घर र्फकने बताएका थिए । तर, उनी भनेको समयमा घर फर्कन सकेनन् । त्यसबीचमा पनि उनी सम्पर्कविहीन हुन पुगे । झण्डै एक वर्षपछि गत भदौ २५ गते उनले आफ्ना काकाका छोरालाई फोन गरी आफु जेलमा परेको खबर सुनाए । त्यसपछि परिवारमा चिन्ता बढ्यो । ‘परिवारले टिकटका लागि पैसा हालिदिए घर फर्कने छु, मैले कम्पनी छाडेका अर्को कम्पनी गएकाले प्रहरीले पक्राउ गरी जेलमा राख्यो ।’ उनले काका छोरालाई भने,‘टिकटको व्यवस्था गर्ने बतावारण मिलाइ देउ ।’ उनी अहिले जेलबाट छुटेका छन् तर कानुनी प्रकृयाको काम भने सकिएको छैन, मलेशियामा नै छन् । यसरी समस्यामा पर्ने धेरे मानिसहरु मलेशियामा छन् । जो आफुलाई नेपाल फर्काउनका लागि अपिल गरिरहेका छन् । ‘हामीसँग वहाँका परिवारका सदस्यहरु पनि आउने गर्नुभएको छ । हामीले पीडितहरुको बारेमा सोधी खोजी र उद्दारका लागि कागजी सहयोगमा हात हालिरहेका छौं ।’ प्रवासी नेपाली समन्वय समितिकी अस्मिता सापकोटाले भनिन्,‘हाम्रा जिल्ला र कतारमा रहेको सम्पर्क कार्यालय र काठमाडौंमा पनि यस्ता गुनासा आइरहेका छन् ।’
धन कमाएर परिवारको सपना पुरा गर्ने लक्ष्य लिएर झण्डै एक हजार सात सय युवाजनशक्ति मुलुकबाट प्रत्येक दिन बाहिरिने गरेका छन् । सवैका सपना सोचेजसरी पुरा हुने गरेका छैनन् । कही धन कमाएर नेपाल फर्किने गरेका छन्, केही समस्याको चाङमा रुमल्लिने गरेका छन् भने केही उतै पालयन हुने गरेका छन् ।
गतिलो गन्तव्यका रुपमा रहेको मलेशियामा जसरी नेपाली युवा श्रमशक्तिको जाने क्रम बढेको छ, त्यसरी नै पलायन हुने क्रमपनि बढ्न थालेको छ ।
मलेशियामा कार्यरत नेपाली समाजको अध्ययनअनुसार पाँच हजार नेपाली कामदारले विदेशी महिलाहरुसँग विवाह गरी मलेशियामा घरजम गरेका छन् । मलेशियन, फिलिपिनो, इण्डोनेशियन लगायतका देशका महिलाहरुसँग नेपालीहरुले विवाह गरेको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ । कम्तिमा दुई हजार नेपाली युवा नेपालमा घरजम भएको तथ्याङ्क मलेशियास्थित नेपाली समाजले निकालेको छ ।
प्रवासी कामदारहरुले मलेशियामा विवाह गरेर बसेको तथ्यलाई मलेशियन सरकारले पनि पुष्टि गरेको थियो । मलेशियाको सवाह राज्यमा मात्र ३६ हजार आप्रवासीका बच्चाहरु रहेको थ्याङ्क सार्वजनिक गरेको थियो । विवाह लगायतका विभिन्न कारणहरु उल्लेख गर्दै मलेशियाबाट प्रकाशित स्थानिय अखबार ‘मलेशिया खबर’ले एघार हज्जार नेपालीहरु त्यहाँ हराइरहेको तथ्याङ्क छ महिनाअघि सार्वजनिक गरेको थियो । अहिले उक्त संख्या बढेको अनुमान गरिएको छ ।
वैदेशिक रोजगारीबारे अध्ययनसहित काम गरिरहेको प्रवासी नेपाली समन्वयन समितिले यस्तो तथ्याङ्क देखाएको हो । विदेशी महिलासँग विवाह गरेर उतै बस्ने नेपालीहरु आफन्तसँग सम्पर्क समेत गर्दैनन् । उनीहरु लमो समय बस्नका लागि पनि यसरी विवाह नै गर्न आतुर हुने गरेको अनुमान गरिएको छ । ‘धेरै नेपालीहरु यसरी पलायन भएका रिपोर्टहरु आइरहेका छन् । केही मानिसहरु पलायन भएर पनि बषौपछि सम्पर्कमा आएका केही उदाहरणपनि छन् ।’ प्रवासी नेपाली समन्वय समितिकी सापकोटा भन्छिन्,‘हामीकहाँ आएका रिपोर्ट र सुचनाहरुले यस्ता कुराको पुष्टि गरेको छ ।’
मलेशियाका लागि बढेको श्रम आकर्षणसँगै त्यहाँ समस्या बढीरहेको हो । ०६९÷७० को मंसिर मसान्त अर्थात् पाँच महिनाको तथ्याङ्कलेमात्र पनि मलेशियामा श्रमस्वीकृति लिएर जाने कामदारको संख्या उच्च पाइएको छ । वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार मलेशियामा मात्र पाँच महिनामा ६३ हजार दुई सय ३३ नेपाली युवाश्रमशक्ति पुगिसकेका छन् ।
'देश फर्कन पाउँ'
वैदेशिक रोजागारीमा आफन्तको भरमा परिजाँदा पीडा खेप्नेहरु कम छैनन् । गाउँमा एजेन्ट र विदेशमा आफन्तले जारी गरिदिएको भिसामा लाख खर्च गरेर जानेहरु तलव नपाएर पीडित हुनुपरेको छ । काम छाडेर अन्यत्र जान नपाइने र तलव नपाउने पीडा अहिलेपनि बढिरहेको छ । खाडीका प्राय देशमा पीडित नेपाली कामदारहरु न्याय खोज्दै दुतावास पुग्ने गरेका छन् ।
एकसाता अघिमात्र कतारको दोहास्थित दुतावासमा पाँच नेपाली कामदार मुलुक फर्काउन अपिल गर्दै पुगेका छन् । उनीहरुले नेपालमा रहेका आफन्त, अधिकारवादी संस्थासँग पनि सम्पर्क गरिरहेका छन् भने दुतावासमा पनि नेपाल फर्काउन चाँजो मिलाउन अपिल गरेका छन् ।
सप्तरीका क्षति कुर्मी एक साता अघि कतारको दोहास्थित नेपाली दुतावासको शरणमा पुगेका छन् । उनले आफु कार्यरत कम्पनीले छ महिनाको तलव नदिएपछि दुतावासको शरणमा पुगेका हुन् । उनी अहिले नेपाल फर्किने टिकटको पखाईमा छन् ।
‘सुरुको १५ महिना तलव दिएपनि त्यसपछिका दिनहरुमा हामीले काममात्र गर्नुप¥यो, तलव दिने काम भएन । हामीले यहाँ आउन गरेको लगानी पनि उठाउन पाएनौं ।’ उनले दुतावास अधिकारीलाई दिएको बयानमा उल्लेख छ,‘९० हजारका दरले हामीले रकम खर्च गरेर व्यक्तिगत भिसामा यहाँ आएका थिौं ।’ कुर्मीसँगै सप्तरीका अनिलप्रसाद कुर्मी, कमल थापा र रामदास सुनार पनि अहिले दुतावासको शरणमा छन् । त्यस्तै सुनसरीका इन्द्रदेव राययादव पनि दुतावासमा नेपाल फर्काउन अपिल गर्दै आइपुगेका छन् ।
‘हामी पाँचैजना यहाँको ‘इन्ट्रिगल कम्पनी’मा कार्यरत थियौं । तर, कम्पनीले हामीलाई भनेजसरी नियमित तलव दिएन । काममात्र गर्नुपर्ने तलव नपाउने भएपछि मुलुक फर्किनका लागि हामी दुतावासको शरणमा आएका हौं ।’ थापाले बयानमा भनेका छन्,‘यहाँ दुतावासमा पनि बस्न समस्या भइरहेको छ । चिसो छिडिमा हामी बसिरहेका छौं, चाँडो मुलुक फर्किन पाए हुने थियो ।’
सन् २०१० को सेप्टेम्बरमा उनीहरु इन्ट्रिगल कम्पनीमा काम गर्न पुगेका थिए । उनीहरुको उद्दारका लागि प्रवासी नेपाली समन्वय समितिले टिकट लागि पहल गरिरहेको छ । समितिका अनुसार उनीहरुको नेपाल फिर्तिको तयारी भइरहेको छ ।
काममा जानेलाई टिप्स
यदि तपाई वैदेशिक रोजगारीमा जानु हुँदैछ भने निम्म कुराहरुमा ध्यान दिनुहोस ।
– खर्च र आम्दानीको राम्रो जानकारी लिएरमात्र वैदेशिक रोजगारीमा जानुहोस ।
– वैदेशिक रोजगारीमा जानुअघि अभिमुखिकरण तालिम अनिवार्य रुपमा लिनुहोस ।
– जानी जानी गलत कागजात, व्यावसायीक वा भिजिट भिसामा वैदेशिक रोजगारीमा जानु खतरा हुन्छ । त्यसकारण यस्तो जोखिम उठाउन हुँदैन ।
– वैदेशिक रोजगारीमा जाँदा आवश्यक सवै कागजातको एक–एक प्रति आफु र परिवारको साथमा अनिवार्य हुनुपर्दछ । यसले समस्या पर्दा सहयोग पु¥याउँछ ।
– वैदेशिक रोजगारीमा जानु आफ्नोमात्र नभएर परिवारको पनि सल्लाह अनिवार्य हुन्छ । घरपरिवारसँग सल्लाह गरी मानसिक रुपमा रोजगारीमा जानका लागि तयार हुनुपर्दछ ।
– विदेशमा रहँदा नेपाली दुतावास, घरपरिवार, नेपाली संघसंस्थासँग नियमित सम्पर्कमा रहनुपर्दछ । यसो हुँदा समस्यामा परेका बेला उद्दारका लागि सहज हुन्छ ।
– आफ्नो करार अवधि सकिएपछि स्वदेश फर्किएर विमा र पुनःश्रमस्वीकृति गरेर फर्किनु पर्दछ । यसो हँुदा विमा रकम र क्षतिपूर्ति सहयोग पाउन समस्या हुँदैन ।
– विदेशमा कोठामा सुत्दा एसीको प्रयोगपनि सही किसिमले गर्नुपर्दछ । नजानेको कुरा सिकेर जानुपर्दछ । विदेशको वातावरणबारे पहिले नै ज्ञान राख्नुपर्दछ ।
– खासगरी खाडी मुलुक जाँदा पान पराग, पान मसला, चुरोट, सुर्ती प्रतिबन्ध छ । यसलाई लैजानु हुँदैन र प्रयोग गर्नु हुँदेन । मदिरा पनि प्रतिबन्धित छ ।
No comments:
Post a Comment